foto: BOŠ
Kulturna raznovrsnost nas čini jedinstvenim. Istovremeno nas čini različitim od drugih, i privrženijim za sopstvenu grupu. Kulturna različitost je prošla mnoge faze, od potpunog neprihvatanja i težnji ka univerzalnom, do posebnog naglašavanja identiteta i negovanja kulturne jedinstvenosti. Jezik određene kulture čini njeno jezgro, shodno tome, izgubiti jezik znači izgubiti kulturni identitet. Problemi savremenog društva svode se uglavnom na nedovoljno razvijenu svest o važnosti maternjeg jezika, a samim tim i pisma. Veliku pretnju srpskom jeziku čine pozajmljenice, najviše anglicizmi (kompjuter, fan, tagovati, šoping, hendlovati, lajkovati...), koji su u sve većoj upotrebi, kako u svakodnevnom govoru, tako i u formalnom, izrazito preko medija. Svako od nas nosi odgovornost za opstanak našeg maternjeg jezika, tako da, bar na današnji dan, pokušajmo da osvestimo značaj i vrednost koju maternji jezik ima.
Međunarodni dan maternjeg jezika zvanično je proglašen rezolucijom 1999. od strane UNESCO članica. Svake godine, 21. februara obeležava se ovaj praznik, proslavljaju ga zemlje članice UNESCO-a, sa ciljem promovisanja jezičke i kulturne raznovrsnosti i višejezičnosti. Međutim, iako se ovaj dan zvanično obeležava tek nešto više od 20 godina, njegovo poreklo datira nekoliko desetina godina unazad.
Mladi će promeniti svet!
Opšte je poznato da su mladi najveći reformatori, pa tako i datum koji danas obeležavamo postoji upravo zahvaljujući mladim studentima. Naime, 21. februara 1952. godine, okupili su se studenti u Istočnom Pakistanu (današnji Bangladeš) kako bi izrazili nezadovoljstvo i protestovali iz razloga što njihov maternji jezik (bengalski) nije proglašen kao zvanični. U toku ovih protesta, u sukobu sa policijom, nekoliko studenata je ubijeno, dok je na stotine njih bilo ranjeno. Osim što ovaj datum predstavlja dan maternjeg jezika, takođe predstavlja i dan sećanja na žrtve protesta.
Povodom Međunarodnog dana maternjeg jezika, vrlo često se ljudi ujedine i na svetskom nivou šalju različite poruke i čestitke, jedan od takvih zanimljivi video snimaka možeš pronaći na ovom linku, u nekom od prethodnih tekstova našeg portala.
Da li znaš?
• Veruje se da je najstariji pisani jezik nastao oko 4500 godine pre nove ere.
• Trenutno postoji oko 7000 jezika u celom svetu.
• Oko 2500 svetskih jezika se smatra ugroženim i pred izumiranjem.
• Papua Nova Gvineja je jezički najraznovrsnija zemlja, sa preko 840 govornih jezika.
• Najrasprostranjeniji jezik prema broju ljudi koji ga govore kao maternji je mandarinski kineski, sa oko 917 miliona govornika.
• Esperanto je veštački jezik kreiran 1887. godine, sa ciljem da postane međunarodni jezik koji bi bio etnički neutralan i pogodan za učenje. Iako ideja esperanta nije u pravom smislu zaživela, ipak i danas postoje njegovi govornici.
Neke zanimljivosti o srpskom jeziku
• Srpski jezik je jedini evropski jezik sa digrafijom, odnosno dva pisma.
• Reč vampir potiče sa naših područja, a prihvaćena je u velikom broju svetskih jezika.
• U srpskom jeziku postoji više od 7000 pozajmljenica iz turskog jezika.
• Najduža reč u srpskom jeziku ima 29 slova i to je antisamoupravnosocijalistički.
• Prema poslednjem popisu postoji 21 etnička zajednica u Srbiji, a najbrojniji jezik nacionalnih manjina je mađarski.
• U Srbiji oko 60 000 dece iz manjinskih grupa ne pohađa nastavu na srpskom jeziku, nego na svom, maternjem jeziku.
Autorka: Anja Velisavljević