Aranđelovac je udaljen od Beograda 74 km autoputem preko Mladenovca, od Kragujevca 55 km, a od Mladenovca 22 km, što ga čini turistički pristupačnom destinacijom. Grad se nalazi u centralnom delu Šumadije, okružen vencima Bukulje i Venčaca, na nadmorskoj visini od 250 m u izvorišnom delu reke Kubrušnice. Aranđelovac je dobio formu tipičnog drumskog naselja, nastalog od dela sela Vrbice i dela sela Bukovika. Knez Miloš Obrenović je pismenim dekretom 17. jula 1859. godine u Bukoviku naredio podizanje crkve „Sveti Aranđel“. Tako je Aranđelovac dobio ime po crkvi. Opština se prostire na 375,89 km2 i ima 48.000 stanovnika. Aranđelovčani su jako ljubazni i uvek će vam rado pomoći da se snađete po gradu.
Grad je prepoznatljiv po parku Bukovičke banje koji se prostire na površini od preko 22 hektara. Dizajnirao ga je Kosta Sreplović, takođe i arhitekta „Starog Zdanja“ koje je reprezentativni primer srpskog romantizma i letnja rezidencija dinastije Obrenović. Od 1966. godine park pod Bukuljom postaje ambijent najveće zbirke skulptura u slobodnom prostoru i može se porediti sa nekoliko čuvenih svetskih parkova skulpture. Banja je poznata po mineralnoj vodi „Knjaz Miloš“. Jedina je banja u Srbiji pogodna za lečenje dece obolele od dijabetesa.
Na ulazu u Aranđelovac, sa desne strane reke Kubrušnice, uzdiže se brdo Risovača sa pećinom, značajnim arheološkim i paleontološkim nalazištem. Dugogodišnjim istraživanjima Risovačke pećine otkriveno je mnoštvo fosilizovanih kostiju i zuba brojnih životinjskih vrsta koje su za vreme poslednjeg ledenog doba živele na stepama oko Risovače. Pronađene kamene i koštane alatke potvrđuju da je Risovačka pećina u srednjem razdoblju starijeg kamenog doba bila stanište neandertalskih lovaca. Zbog svojih prirodnih osobenosti i kulturno-istorijskih vrednosti pećina je proglašena spomenikom prirode i kulturnim dobrom od izuzetnog značaja.
Narodni muzej u Aranđelovcu čuva i izlaže brojne eksponate iz oblasti paleontologije, arheologije, etnologije, istorije i istorije umetnosti, kao svedočanstva materijalne i duhovne kulture koja se razvijala na prostorima ovog dela Šumadije. Pored stalne izložbene postavke koja svedoči o prošlosti grada i okoline od kamenog doba do dvadesetog veka, posetioci u Muzeju mogu videti i izložbu sjajnih ostvarenja savremene umetničke keramike.
Pored prelepog parka, Aranđelovac je karakterističan i po planini Bukulji. Do samog vrha planine, vode obeležene pešačke staze koje kreću iz banjskog parka. Na vrhu Bukulje je za posetioce otvorena osmatračnica visine 19 m, sa koje se pruža veličanstven pogled na veliki deo Šumadije.
Aranđelovac je poznat i po luksuznom hotelu Izvor u čijem sastavu se nalazi akva park kao i wellness i spa centar.
Iako udaljena više od 50 km, Velika Plana deli zajedničku istoriju sa Aranđelovcem. Selo Orašac u blizini Aranđelovca je mesto podizanja Prvog srpskog ustanka i proglašenja Karađorđa Petrovića vođom ustanka. U Radovanjskom lugu kod Velike Plane Karađorđa Petrovića ubio je njegov kum Vujica Vulićević. Spomen kompleks u Radovanju obuhvata obeleženo mesto ubistva i prvobitan grob Karađorđa Petrovića kao i Crkvu Svetog Arhangela Gavrila. Crkva je poznata i po imenu Crkva Zahvalnica, a sagradio ju je Aleksandar I Karađorđević kao minijaturu oplenačke crkve, koja se nalazi u Topoli udaljenoj 14 km od Aranđelovca. Karađorđe je rođen u selu kod Topole, u Viševcu. U lađi Crkve Zahvalnice nalazi se portret Karađorđa u prirodnoj veličini, iz mlađih dana, rad poznatog slikara Paje Jovanovića. Ispod crkve, pod krošnjama starog hrasta smešteno je spomen obeležje na mestu gde su obezglavljena tela, Karađorđa i njegovog sekretara Nauma Krnara, sahranjena. Telo Nauma Krnara i danas se nalazi ispod hrasta na spomen obeležju u Radovanjskom lugu.
Velika Plana je udaljena oko 90 km od Beograda, a na izlazu sa autoputa se nalazi hotel Balkan, McDonald's i Etno selo Moravski konaci. U okviru kompleksa etno sela su crkva Svetom ocu Nikoli, restoran sa domaćom kuhinjom i osoblje odeveno u srpsku narodnu nošnju. Oko restorana se nalazi jezero sa devet ostrva međusobno povezanih drvenim mostovima.
Manastir Pokajnica se nalazi 5 km od Velike Plane, sagradio je vojvoda Vujica Vulićević. Sam narod je nazvao manastir Pokajnicom, tumačeći njegovu izgradnju kao znak pokajanja Vujice za ubistvo svog kuma. Tadašnji srpski knez Miloš i njegova supruga, kneginja Ljubica su mu dozvolili da iskoristi dukate koje je pronašao u Karađorđevim bisagama, a smatra se da su i oni novčano pomogli izgradnju crkve – brvnare.
Manastir Koporin se nalazi u dolini Koporinskog potoka, zadužbina je despota Stefana Lazarevića, po legendi, despot je lovio ovim krajem i videvši ozdravljenje oprane rane jednog vojnika odlučio da podigne crkvu u blizini lekovite vode.
Oba grada su poznata po raznovrsnim manifestacijama. Mermer i zvuci i „Svet keramike u Aranđelovcu, dok Plana organizuje Festival dokumentarnog filma „Zlatna buklija“, Voždove dane, Demo fest, Karađorđeve dane gurmanluka, Masukine pozorišne dane i još drugih manifestacija. U okolini Aranđelovca je bio običaj da svaka porodica ima svoj ćup sa takozvanim porodičnim blagom, dok je u okolini Plane, selo Veliko Orašje dugo godina zvano Selom Hipika.
Kada krenemo od severa ka jugu zemlje, videćemo da su skoro svi gradovi povezani nekom, odnosno nečijom pričom iz istorije, bilo da je u pitanju kralj ili hajduk. Treba ih sve obići i uživati u lepotama naše zemlje i naše kulture.
Autorka: Dijana Kovačević
Fotografija je napravljena od kolaža fotografije preuzete sa sajta Manastiri u Srbiji i sajta Zvanične prezentacije opštine Aranđelovac.